جشن عروسی در اسلام مستحب است و نیکو است و اولیا ءاله هم برای ازدواج خودشان جشن میگرفتند آقا رسول اکرم برای عروسی حضرت فاطمه جشن گرفتند و ولیمه دادند که مستحب است.
پیامبر فرمود: ان من سنن المرسلین الاطعام عندالتزویج و از سنن مرسلین است و سنت انبیاء این بوده که طعام عروسی میدادند. چقدر روایت جالبی درباره طعام عروسی داریم. امام صادق (ع) فرمود: الطعام العرس تحب راحیه من الجنه. طعام عروسی، بوی خوشی از بهشت دارد. عرض کردند این چیست؟ آقا گفت: به امر خدا، فرشتهها مقداری مشک از بهشت میآورد و به این غذا میزند و غذا بوی خوش میگیرد.
پس ببینید خانم از اصلش خودتان را محروم نکنید؛ اما حالا کیفیتش بستگی به موقعیت مالی و اجتماعی خانواده شما دارد. اسلام روی کمیت خیلی تأکید نکرده اصل ولیمه دادن مستحب است و آن جشن. اگر برای شما از لحاظ مالی سخت است در حد توان مالی خودتان. اصل را از بین نبرید.
در کشور ما چون آدابورسوم مختلفی وجود دارد، آقا و خانم میفرمایند: ما مجلس عقد مفصلی گرفتهایم و الآن چون عروسی است، میخواهیم هزینه آن را صرف زندگیمان بکنیم، اگر این است، کار خوبی است. چون در اسلام ولیمه یک بار است و شواهد تاریخی و سیره اولیا ءاله و هم عروسی حضرت علی (ع) با فاطمه (س) یکبار بوده است و ازدواج حضرت رسول (ص) هم یکبار ولیمه بوده است. ما از شواهد تاریخی استفاده میکنیم که یکی بوده دو تا نبوده. این کار خیلی خوبی است متأسفانه در کشور ما این جشن بر اساس آموزههای دینی ما نیست و منافات دارد آموزههای دینی تکرار ندارد ولی حالا یک مراسم عقد مفصل و بعد عروسی مفصل در بعضی از شهرهای ما متأسفانه یک جشن نامزدی و… و این زیادهروی است در بعضی استانها به این سمتوسو میروند که جشن را یکی بگیرند بعضیها عقد مفصل میگیرند عروسی را با شیرینی و مختصر و نزدیکان درجه یک و یک سفر زندگی را شروع میکنند.
بعضیها عقد را مفصل نمیگیرند و عروسی مفصل میگیرند واقعاً اینها به زندگی صدمه میزند.
اگر نظر شما این است، خوب است ا. البته عدهای دارند و برایشان مهم نیست. خدا بیشتر بهشان بدهد ولی تعداد بسیار زیادی هستند که مجبورند، برای مراسمها، قرض بگیرند و وام بگیرند و بعد اینها کمرشکن است باید این وامها پس داده شود و زندگی را سخت میکند. یک ضربالمثل ایرلندی میگوید: اگر در شب عروسی زیاد خرج کنی، مهمانهای خود را یکشب خوشحال و خودت را یک عمر ناراحت خواهی کرد. بله میهمانها میروند و شما میمانید با یک عالمه گرفتاری و قرض، مشکلات فشار میآورد و روی سیستم عصبی فشار میآورد و آقا پرخاشگر میشود و این آقا باید با اضافهکاری و کیفیت زندگی پایین میآید و ازدواجی که باید مایه آرامش باشد، باعث استرس و اضطراب میشود. مردم ما باید به این سمتوسو بروند. یکی از مشکلات اصلی جوانان که از ازدواج شانه خالی میکنند، همین است.
غربیها به جشن عروسی اینطور نگاه نمیکنند. آیا میتوانیم به آن سمت حرکت کنیم؟
آنکه سادگی دارد خوب است اسلام دین متعادلی است با افراط و تفریط مخالف است. غربیها یکجور تفریط دارند. کلیسا میروند، در حضور کشیش عقد میشوند، بعد ماه عسل میروند و تمام میشود. مراسم خانوادگی و ولیمه به این شکل ندارند. ولی اسلام این را قبول ندارد؛ زیرا ولیمه دادن مستحب است و این ولیمه دادن، فوایدی دارد.
ما در روایات داریم: یکی از فلسفهها و حکمتهای عروسی آن است که سهمی هم به مساکین برسد. ولی ظاهراٌ خیلیها از این غافل هستند و معمولاً نزدیکان دعوت میشوند. عیبی ندارد و حتی نزدیکان ثروتمند هم اشکال ندارد ولی بهرهای هم به مساکین برسد. همینکه فامیل جمع میشوند و هدیهای میآورند، خودش یک حمایت اقتصادی از زوج جوان میشود. همینکه اطلاع پیدا کنند، این خانم و آقا ازدواج کردند، سراغشان را بگیرند، حالی میپرسند و مشکلاتشان را حل میکنند. در عروسی، اگر دو برادر هم قهر باشند، حتماً شرکت میکنند و تشویقی هم برای ازدواج جوانان میشود.
از جهت سادگی قابلقبول است ولی چون ولیمه ندارد به فرهنگ ما نمیخورد و خود خانوادهها هم به این گرایش ندارند. بارها عرض کردم، در غرب بنیان خانواده ارتباطات محکمی ندارند و عمه و خاله خیلی جایگاه ندارند. البته همه هم اینطور نیستند.
خواهش میکنم درباره یک عروسی خوب صحبت کنید. آیا میتوان یک عروسی بدون گناه برگزار کرد؟
بله – چرا نمیشود. مجلس عروسی که مورد نظر اسلام است، مجلس عروسی بدون گناه است. گویا بعضیها باورشان نمیشود که میشود که گناه نباشد. اولیاء اله مراسم ازدواج داشتند و هیچ اتفاقی هم نمیافتاده، میشود جشن باشد، شادی و شادمانی باشد، کسی که صدای خوب دارد در مدح اهلبیت بخواند، حتی در مورد داماد بخواند، لطیفههای مناسبی بگویند، میهمانها میخندند، میوه میخورند، همه اینها شادی است. ما محفلی داشتیم که شادی کردند، در آن محفل گناه نبوده. خیلی از متدینین، معتقد به این شیوه هستند و گناه نمیکنند و ما روایت داریم: فرشتگان الهی به مراسم عروسی مؤمن میآیند و برکت میآورند. اگر در مراسم عروسی گناه باشد، فرشتگان قاعدتاً نمیآیند و برکت هم با خودشان نمیآورند. سؤال زیاد داریم. این یک معضل است. خیلیها تلقیشان این است که عروسی بدون گناه، یعنی شراب خورده نشود و اختلاط زن و مرد و پایکوبی نباشد. خیر البته اینها گناه است ولی اسراف هم گناه است و خیلی هم اسراف میکنند و در تالارهای آنچنانی چند نوع غذا و اسراف گناه است. متأسفانه این اتفاق میافتد یا مثلاً فخرفروشیها چشم و همچشمیها، زیادهرویهایی که در خیلیها عقده ایجاد میکند. یکی وضعش خوب است کلاس میگذارد، میخواهد خودی نشان دهد. ایشان توجه ندارند، در بین میهمانان کسانی هستند که امکان مالی کمتری دارند. حالا آقاپسر میخواهد ازدواج کند اولاٌ وحشت میکند. فکر میکند عروسی باید اینجوری باشد و عقده ایجاد میکند و واقعاً در ایجاد این عقدهها بیتأثیر نیستیم. خیلیها گمان میکنند این بریزوبپاشها را بکنند شخصیتشان بالا میرود. در شیراز شنیدم در بعضی از شهرهای استان که عروس خانم را، برای آرایش به یک کشور عربی میبرند و عصر عروس را برمیگردانند؛ یعنی توی کشور ما آرایشگر نیست. هست، حتی آرایشگر خودمان، عروس را هم بهتر درست میکند ولی بحث اف گذاشتن است. من فکر نمیکنم اینها شخصیت بیاورد. بلکه چاله شخصیت را نشان میدهد وگرنه چرا ما این کار را بکنیم؟ با یک ازدواج عقلانی و معقول. اگر خیلی پولداری برو صرف مسکینها بکن. برای دخترهای فقیر جهیزیه تهیه کن. گاهی اوقات سروصدا در عروسی برای دیگران مزاحمت است و بعدش که در خیابان راهبندانها که پیش میآید، ما پشت ماشین عروس گیرمی افتیم، آمبولانسی که میخواهد برود راه نیست. اینها چیست؟ ما اینجوری ازدواج میکنیم و بعد از خدا برکت و آسایش میخواهیم. من گمان نمیکنم که برکت و آسایش داشته باشیم. یکی هست عجله ندارد. شاید کسی برای فرزندش اتفاقی افتاده و میخواهد سریع برسد و نفرین میکند. این نفرینها اثر گزار است. فرهنگسازی کنیم. اینها گناه است.
مخارج جشن عقد به عهده خانواده من بوده است و حالا که مخارج عروسی به عهده خانواده شوهرم است، میگویند اسراف است. آیا این کار درستی است؟
در کشور ما با توجه به تنوع فرهنگی این داستان جشنها مدلهای مختلفی دارد. یک مدلی که خیلی جدی است و خیلیها به آن عمل میکنند این است که مراسم عقد را خانم یعنی پذیرایی و شام و ولیمهای که میدهند بعضیها هم شیرینی و میوه با داماد است که این هم ظرافتی دارد چون داماد باید شیرینی بدهد و مراسم عروسی را آقای داماد میگیرد. این یک مدل است و نمیخواهم بگویم همه اینجوری است ولی این مدل شایعی هست. این مورد سؤال همین مدل است. عقد را دختر انجام داده و عروسی را داماد باید بگیرد که میگوید اسراف است. این رایحه خوشی ندارد. شاید رایحه بدی داشته باشد. شاید چنین برداشت شود که میخواهند شانه خالی کنند و فرار کنند اگر شما واقعاً بنا دارید یک محفل و مراسم بگیرید که خیلی هم خوب است. ایکاش مردم به این سمتوسو بروند. ما در بحث ازدواج گفته بودیم، در بله برون که بحث مهریه جدی میشود و مکتوب میشود و قرارهای عقد و عروسی و مدتزمان عقد و کیفیت چگونگی آن تعیین میشود که بعداً مشکلی پیش نیاید، قبل از عقد همه اینها کاملاً مشخص بشود و هیچ اشکالی ندارد درباره اینها گفتگو بشود.
خوب اگر شما میخواهید این مدل را فرهنگسازی کنید و ما هم از مردم عزیز این را تقاضا میکنیم که بهسوی یک محفلی بروید آنجا مشخص کنید، ما با هم یک محفل میگیریم و توافق میکنیم و هزینه آن را نصف میکنیم و مشارکت در هزینه میکنیم و در این مدل دینی که جشن عروسی علی (ع) و فاطمه (س) هم همین مدل بوده است. حضرت رسول (ص) خطاب به علی (ع) فرمودند: علی جان شما به احترام همسرت غذای خوبی بپز. گوشت و نان با ما و خرما و روغن با شما. بعد با آن، ولیمه پختند و چقدر هم برکت داشت؛ و این مطلوب است که از قبل مشخص کنند نه اینکه مراسم عقد را خانواده دختر هزینه کنند و بعد که به مراسم عروسی برسند بگویند اسراف است و نیازی نیست. حالا سؤال اصلی این است که اینها چکار کنند؟ اگر خانواده دخترخانم به این نتیجه رسیدند که مراسم عقد کافی بوده یا یک سفر زیارتی عروسی کنید؛ و خرجی را که قرار بوده آقا پسرهزینه کند خرج خود عروس و داما کنید. حالا این راهکار دارد؛ مثلاً بنا بوده فلان قدر خرج کنند پول را به حسابشان بریزند و این گره را باز کنند و سرمایهای است یا بنا دارند خانهای کوچک را رهن و اجاره کنند خانه بزرگتر که آسایش بیشتری دارد اجاره کنند و حتماً شما نیاید آنها را وادار به این کار بکنید چون یک مراسم گرفتهاید.
اگر خانواده دختر مُصر باشند برای جشن عروسی چهکار کنند؟
اگر چنین چیزی است نباید این منبع اختلاف بشود. اگر آنها چنین چیزی را دوست دارند، نباید اصرار کنند. خوب آرزو دارند ولی انسانیت خوب است در حد توان از آنها انتظار داشت باشید و اصل ولیمه و جشن مهم است، کیفیت مهم است نه کمیت. کاملاً بستگی به توان مالی دارد گاهی واقعاً توان مالی دارند و میخواهند این مراسم را بگیرند که بحث شانه خالی کردن است و درست نیست ولی اگر توان مالی آنها کم است در حد توان انتظار داشته باشند.
ما متأسفانه کم نداریم که این مسائل مشکلی ایجاد میکند، عقده درست میکند و بعد اینها زندگیشان خراب میشود. این حیف است هردو خانواده محترم به دید انسانی و دینی مشکل را حل کنند.
من در بحث ورود به دوران عقد مقدمهای عرض کردم تأکید روی آسیبهای دوران عقد که عزیزان در آن دوران مراقب باشند و دوباره تأکید میکنم با زاویهای دیگر و نگاهی دیگر. ما یکسری آسیبها و آفتهایی برای زندگی زناشویی داریم، یکی همان ذهنیتهای نادرست است. عزیزان ذهنیتهایتان را درست کنید بحث مادر شوهر و …باز تأکید میکنم عزیزان دید بد شما نسبت به مادرشوهر و مادرزن کمکم این اندیشه نادرست، ما را بهسوی برخورد نادرستی میبرد. این یک آسیب است. دیگری آسیبهای تلخ گذشته است. وقتی عزیزان وارد دوران عقد میشوند مراقب باشند چون شما در فرایند خواستگاری یکسری خاطرات تلخ داشتهاید، حالا بحث مهریه، خرید، آداب و سختیهایی بوده و عمل نکردن به آداب یکسری خاطرات تلخ به وجود آورده، به شما میگویم مراقب باشید این خاطرات برنگردد و نگذارید یادآوری بشود و خاطرات تلخ دوران عقد، مثل جشن عروسی که زمینه خاطرات تلخ را دارد یا در فرایند دوران عقد محدودیتهایی که پدرزن ایجاد میکرده ونمی گذاشته خانم را خوب ببیند و در کنارشان باشید و مسافرت بروید و سخت میگرفتند یا دخترخانم مثلاً مادر شوهر رفتار بدی میکنند. خانمی میگفتند مادر شوهرم جهیزیه مرا دیده و گفته تا کامل نکنی من اجازه عروسی نمیدهم؛ و این خاطره تلخ برای خانم است شما خیلی باید مواظب باشید یادآوری نکنید یکی از آسیبها و آفتهای جدی زندگی بازگشت و یادآوری این خاطرات تلخ است. این جایگاهی است که شیطان در آنجا زیاد کار میکند و بدون تردید محل ورود شیطان است که میخواهد عداوت ایجاد کند. هر وقت میخواهد این خاطرات وارد ذهنتان بشود چون کار شیطان است بگویید استغفرالله ربی و اتوب الیه و لا اله الااله؛ و آسیب دیگر، مقایسه است که در دوران عقد گفتیم ولی در اینجا عوض میشود. در دوران عقد خود همسر را مقایسه میکنند. حالا محرم شدهاند، آقا خانمش را با دیگران و خانم شوهرش را با دیگران مقایسه میکند، خیلی خطرناک است و تردید ایجاد میکند ولی حالا تمامشده، وارد زندگی شدهاند و یکجورهایی همدیگر را پذیرفتهاند و با هم کنار آمدهاند خانم و آقا گفتهاند مطلوب ما همین است پس خیلی نمیآیند همسرشان را با دیگران مقایسه کنند. حالا زندگیشان را، خانهشان را و امکاناتشان را مقایسه میکنند.
رفتوآمد شروع میشود، میبینند کم دارند. آنها ماشین دارند اینها ندارند. حسرت میخورند و اینها عقده میشود و درگیری ایجاد میکند. خیلی دقت کنید از نظر معنوی به بالای دست و از نظر مادی به پاییندست نگاه کنید. همیشه یادتان باشد که شما هر جور باشید عدهای هستند که از شما پایینتر هستند و امکان مادیشان کمتر از شما است و قرار نیست شما هم اینجوری بمانید. شما هم تلاش میکنید و زندگیتان را میسازید آرامآرام، قدم، شما آنها را که میبینید، ده سال است زندگی میکنند و زندگیشان آن جوری است. در اول زندگی این امکانات را نداشتند. اصلا کسی هم هست که همزمان با شما ازدواج کرده و امکاناتش خیلی عالی است شما نکات مثبت زندگیتان را ببینید، عشق و صفا و معنویت را. این خیلی مهم است از همین اول زندگی اگر سوء تفاهمی پیش آمد آن را رفع کنید و از بین ببرید. خیلی وقت ها سوء تفاهم بین خانم و آقا هست. اصلا سوء تفاهم نیست، یک طرفی اشتباه کرده و به دل شما مانده است این را مطرح کنید و گفتگو کنید. اشکالی ندارد نترسید، گاهی از اشک و ناله خانمشان می ترسند و می گویند ولش کن الآن گریه میکند. بعداً عرض میکنیم گریه خوب است و به نفع خانم است. مطرح کنید سوءتفاهم ها را از بین ببرید. اگر این نقطه ئ سیاه را در دل حل نکنید نقاط سیاه در دل زیاد میشود. موردی که فراوانی دارد این است که این عزیزان به خاطر این مشکلات به آستانه جدایی کشیده میشوند ولی وقتی بررسی میکنیم می رسیم به یک نکته پیش پا افتاده. اینها گفت و گو نکردند. این جا محل ورود شیطان است شیطان میآید و به موضوع پر وبال میدهد در چین و هند و ژاپن یک گیاه است بنام بامبو همان خیزران خودمان است؛ که الآن در ایران هم زیاد شده این را وقتی می کارند تا پنج سال یک جوانه است. ولی در زمین ریشه عجیبی می دواند بعد یکدفعه سی متر رشد میکند حتی در مناطق گرمسیر تا چهل متر هم رشد میکند. خیلی عجیب است، مشکلات زندگی ما هم همین جور است ظاهرش بروز ندارد ریشه میدواند و میرود و پس از چند سال یکدفعه انفجار روی میدهد از اول اگر جلوی مشکلات را بگیریم بهتر است.
اگر دو نفر عقد کنند میتوانند بدون جشن عروسی سر خانه و زندگیشان بروند؟
بله. از نظر شرعی واجب نیست ولی مستحب است و امر نیکویی هست. در سیره اولیاءالله هم هست در مراسم عروسی جشن میگرفتند و آن را جدی میگرفتند؛ مانند حضرت رسول که برای حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) جشن عروسی گرفتند و ولیمه هم دادند. طعامی که در عروسی داده میشود مستحب است. امام صادق (ع) فرمودند: به غذای عروسی رایحه بهشت خورده است. من توصیهام این است که اصل این جشن را حذف نکنید. نمیدانم هدفشان از این سؤال چیست؟ ولی هر چه باشد این جشن را مختصر هم که شده بگیرید. البته اگر صد درصد هم حذف بشود، ما حرفی نداریم. ممکن است پسر و دختری باشند که یا توانش را ندارند یا دلیل منطقی دارند ما دغدغه داریم که نکند الآن روی احساسات تصمیم گرفتهاید که خرجی نکنید و بعداً احساس کمبود بکنند. ازدواجهای دیگران را میبینند و بعد آلبوم عکسها رامی بینند و ناراحت میشوند.
به نظر شما چه نوع عروسی مورد تائید اسلام است؟
عروسی که در آن گناه نباشد. اسلام با جشن و سرور و شادمانی مخالفتی ندارد. پیامبر برای فاطمه جشن گرفتند و به زنان فرمودند: پایکوبی کنید و تکبیر بگویید. مهم این است که کاری نکنید که مورد رضایت خدا نباشد. ما روایت داریم: در عروسی مؤمن فرشتهها نازل میشوند و با خودشان برکت میآورند. ما بعضی مواقع مانع نزول برکت میشویم و جلوی رحمت خدا را میگیریم. ازدواج امر مقدس است با گناه شروع نکنید. گاهی فکر میکنند که گناه فقط رقصیدن و میگساری است. البته اینها گناه است ولی اسراف هم گناه است. زیادهروی هم گناه است. متدینی که مورد اول را رعایت میکنند اسراف و زیادهروی را رعایت نمیکنند. گاهی نیمهشب با صدای بوق مردم را آزار میدهید. اینجا از نفرین بترسید که نکند حق کسی ضایع شود. شما میتوانید یک مداح خوشصدا بیاورید، هنرمندانی بیاورید و همه شاد باشند و گناهی هم انجام ندهند
سوالات، نقد و بررسی
سلام به نظر من باید ساده ودر حد توان برگزار شود